BOGDAN VANDEN BERGHE : "De 400 miljoen christenen in Afrika zullen wel weten dat het Kerstmis is" [Dutch/Opinie]

Hulpeloze Afrikanen?

Bogdan Vanden Berghe is directeur van 11.11.11.

20 november 2014

 

©EPA

Deze week lanceerden een aantal oude en nieuwe artiesten Bandaid30, een heruitgave van "Do They know it's Christmas Time" uit 1984. Toegegeven, ik vond de muziek niet geweldig en ik had niet door dat we zo'n foute kapsels hadden, maar toen was ik behoorlijk onder de indruk van al die artiesten die zich engageerden voor Afrika. Bij de herlancering was Bob Geldof eerlijk: "Je moet niet van de muziek of de artiesten houden, gewoon kopen die plaat." En: "De ebolacrisis vindt plaats in een klein deel van Afrika, maar kan de hele wereld bedreigen." Wat hij zegt is meer dan waar. Ebola moet zo snel mogelijk gestopt worden en daarvoor is geld nodig. Maar moest dat echt zo jaren tachtig?

Band Aid bracht toen veel op, maar liet de wereld ook achter met een hardnekkig clichébeeld van Afrika. Een beeld waarbij Afrika één land is. Eén land bestaande uit hongerigen met een dik buikje en vliegen om de ogen. Eén land waar niets werkt en dat moet gered worden. Het ideale beeld om fondsen te werven, maar de ongemakkelijke waarheid is dat het in de verste verte niet overeenkomt met de realiteit. Blur-zanger Damon Albarn, die regelmatig samenwerkt met Afrikaanse artiesten, verwoordde het zo: "Er zijn problemen met de manier waarop we liefdadigheid invullen."

Afrika, voor wie het niet wist, bestaat uit 54 landen. En hoewel er enkele erg fragiele staten bij zijn, zijn er meer landen waar het goed gaat. Dus nee, niet iedereen heeft er honger of dorst. Nee, het is er niet elke dag oorlog en conflict. "Afrikanen" bestaan evenmin of evenveel als "Europeanen". Zouden we zeggen: "Europeanen zijn pedofielen", omdat België enkele pedofiliezaken had? Het is nochtans dit soort uit anekdotiek ontstane veralgemeningen die Afrikanen al te vaak opgelepeld krijgen. In dit lied, maar ook in sommige media en - laat ons maar eerlijk zijn - af en toe in ngo-campagnes.

"Weten ze dat het Kerstmis is daar?", zongen ze in 1984. Er zijn 400 miljoen christenen in Afrika, dus ja, we kunnen aannemen dat "zij" weten dat het Kerstmis is. Het lijkt een kleine ergernis, maar het is net dat wij/zij beeld dat wrevel veroorzaakt. Zij, dat zijn dan Afrikanen die niets weten of kunnen, behalve hongerig zijn of ebola verspreiden. Wij, dat zijn blanke Europeanen die geld inzamelen om Afrika te redden.

Alles corrigeren is onmogelijk, maar Congo werd al zeven keer geconfronteerd met ebola. De ziekte werd telkens vakkundig de kop ingedrukt door... Congolezen. In Nigeria en Senegal deden Nigerianen en Senegalezen - Afrikanen dus - hetzelfde. Bovendien gaat geld ophalen als oplossing voor ebola voorbij aan het falen van de gezondheidssystemen in de getroffen landen. Omwille van eerdere conflicten, maar ook omdat internationale instellingen gezondheidsdiensten lieten privatiseren in ruil voor hulp of leningen. En: de getroffen landen spendeerden in 2011 237 miljoen dollar aan gezondheid, terwijl ze meer geld (287,6 miljoen) verloren doordat multinationals belastingen ontweken.

Kan dat allemaal in één lied gezegd worden? Natuurlijk niet. En ligt het probleem bij het gebruik van een lied en popsterren? Ook niet. 11.11.11 werkt regelmatig samen met geëngageerde BV's. Dankzij Nic Balthazar en collega's bereikten we met 'Sing for The Climate' honderdduizenden mensen en namen we ze mee in onze klimaatboodschap. Ik ben dus de laatste om cynisch te doen over dit soort initiatieven. Maar een beeld van hulpeloze Afrikanen tegenover de blanke redder, staat niet alleen wars op de realiteit, het is beledigend anno 2014. Op korte termijn een geldmachine, op lange termijn gelooft geen Afrikaan het nog. Gelukkig maar.

Bron : http://www.demorgen.be/opinie/de-400-miljoen-christenen-in-afrika-zullen-wel-weten-dat-het-kerstmis-is-a2126746/