Dokter De Wachter raakt de kern van de maatschappelijke problemen. [Dutch]

Even weg van mijn boeddhistische studies naar het harde leven van de maatschappij in crisis. Dirk De Wachter zijn interviews heb ik even gegoogeld. Deze man verklaart het buikgevoel dat in de lucht hangt, iets wat getalenteerde schrijvers kenmerkt. Ik lees bij hem de verklaring van onder andere de betoging van 6 november. Hij spreekt over onze ratrace naar het grote geluk, het succes, om bij de winners te horen, niet bij de losers. Zo kan ik het beste samenvatten en parafraseren. Hij zegt terecht :

Men komt niet meer met zijn problemen, zijn leven, zijn verhaal, maar met een diagnose, een etiket, en verwacht een oplossing, heel vaak farmacologisch. Dat is de nieuwe god, de oplossing uit den hoge. De illusie van de evidence based normering heeft de antipsychiatrie volkomen ondergesneeuwd. Een van de doelen van mijn boek is de antipsychiatrie op een hedendaagse, veel wetenschappelijk verantwoordere manier weer een plaats te geven.’

Welk idee uit de antipsychiatrie probeert u te redden?

‘Dat normaliteit en abnormaliteit gevaarlijke morele begrippen kunnen zijn. En dat de kapitalistische maatschappij de psychiatrie ook gebruikt om voort te denderen. Zij kijkt niet naar de collateral damage. Er vallen meer en meer mensen uit de boot, ze blijken niet bestand tegen het systeem. Misschien is dat systeem au fond aan correctie toe. Misschien is de overmatige flexibiliteit die wij vragen, de productiecapaciteit die wij steeds opdrijven, dat ambitieuze, materialistische denken dat wij van onze burgers vragen en zij van ons, een probleem. Er is een economische wereldcrisis. En wat is het antwoord? Meer van hetzelfde. Langer werken, meer produceren, meer consumeren, meer in de ratrace investeren. De kritiek op mijn boek is: deze man luistert te veel naar zijn patiënten. Al die zorgen, al die problemen. Het gaat toch fantastisch goed met de wereld? Er zijn altijd zwakke mensen geweest, het zijn hun hersenen. De verswaabing van de wereld. Natuurlijk zijn we ons brein, niet onze galblaas. Maar we zijn ons brein in de tijd, in de context, in de maatschappij.’

Ik zie hier perfect de verklaring van de collectieve woedeuitbarsting die de betoging was, jammer van het geweld dat er toen losbarstte. De hulpverlening en dan vooral de psychiatrie en psychologie zijn de nieuwe priesters van deze tijd, en het sacrament is chemisch geworden. Ik denk aan Thomas Szasz, dat buitenbeentje van de sector wanneer hij zegt :

"Onze tegenstanders zijn niet de demonen, de heksen, het lot of de psychiatrische afwijking. Wij hebben geen vijand die wij kunnen bestrijden, uitdrijven of verjagen door te "genezen". Wat we hebben zijn levensproblemen - of dat nu biologische, economische, politieke of socio-psychologische zijn."  - Professor Dr. Thomas Szasz

Boeiend is dat er mensen zijn zoals Dirk De Wachter, maar ook Paul Verhaeghe die maatschappijkritiek durven leveren vanuit de harde arena van het dagelijks leven, en laat ons hopen dat beleidsmensen deze kritiek constructief aanwenden. Van spirituele leidster Alice Bailey leerde ik dat eigenlijk overal nog steeds een soort kastensysteem aanwezig is. Wie geboren wordt in een koninklijke familie zal zijn leven lang van adel zijn. Wie onderaan begint, blijft vaak onderaan. De tendens bestaat vandaag om een schuldgevoel te leggen bij mensen die sneuvelen in deze moeilijke tijden. Het zomaar als de eigen schuld bestempelen getuigt van weinig empathie. En daar schort het met Theodore Dalrymple met zijn eigen-schuld dikke bult verhaal. Mensen als De Wachter, Verhaeghe en zelfs Szasz maken interessante kritische beschouwingen. Ik vind het positief dat de regering inzet op jobcreatie, dat het onderwijs duurder word is daarentegen schandalig. Het onderwijs is de toekomst van de generatie die nu opgroeit. Daar moet men afblijven. Bedrijfsleiders varen toch zelf beter bij beter opgeleide mensen, dacht ik? Ik vind het goed dat mensen als Gwendolyn Rutte positief de toekomst willen ingaan, maar men mag echt niet harteloos de mensen die sneuvelen, moeten inleveren, op straat komen om gehoord te worden zomaar als collaterol damage zien. Het is eigenlijk voor beleidsmensen al even lastig als voor de bevolking, iedereen staat onder stress, en dan plooit men vaak terug op zichzelf, wat zich vertaalt in meer nationalisme en minder mededogen, blijkbaar. De vermogenden laten bijdragen kan alleen maar toegejuichd worden, zolang geld uit belastingen maar terecht komt bij alle lagen van de bevolking, ook die kleine zelfstandige die worstelt tegen armoede, ook de vele werknemers, ook de bedrijgsleiders, maar ook bij de leefloners. Dat één op drie mensen afgelopen om psychische redenen bewijst de druk waaronder mensen begeleiden. In dat geval blijft het voor de politiek belangrijk om maatschappelijke systemen in vraag te blijven stellen, en deze bij te sturen waar nodig middels hulp en een vangnet. Nu wordt de bevolking uitgeperst en nog wordt er nog meer verwacht, terwijl de studerenden ook nog eens extra betalen. De hulpverleners van de toekomst doen het werk wat vroeger de kerk deed : enigszins voor zingeving zorgen. Die sector zal in de toekomst wellicht meer evolueren naar de dingen waar ik zo fel mee bezig ben geweest, dat zie je al in het buitenland. Het is jammer dat elke gesneuvelde zwakheid of een zieke geest wordt verweten. De politieke leiders kunnen veel veranderen, de vraag is of ze dit willen. Zoniet zal het ongenoegen alleen maar toenemen, tot de bom barst. Als mensen niks meer te verliezen hebben, zie je revoluties ontstaan, en revoluties eisen hun tol en eten uiteindelijk hun eigen kinderen op, zo bewijst de geschiedenis. Politici, toon jullie van jullie beste kant en durf je hart te openen. Een dikke proficiat voor de mensen uit de sociale sector die hun stem mooi formuleren. Zelfmoordcijfers zijn hoog binnen zorgende beroepen, onder artsen en dergelijke, ook daar is er collateral damage. Mensen kunnen maar best zoveel mogelijk netwerken, samenwerken, de handen in elkaar slaan. Als het top-down niet meer werkt, dan maar via horizontale verhoudingen, peer-to-peer, bottom-op. Het blijft een spannende tijd om in te leven. Ik heb alleen maar dat deze groeipijnen ergens toe te leiden, en dat ze op termijn voor een fundamentele verbetering zullen leiden van de problemen die er vandaag heersen, maar of dat zo is, valt nog te betwijfelen. Daarvoor is écht politieke (goede) wil nodig, mededogen en empathie, en een bereidheid tot luisteren om tot een consensus te komen waarbij iedereen wint en niemand verliest.

Kristof

Geraadpleegde websites:

http://www.vn.nl/Archief/Samenleving/Artikel-Samenleving/We-leven-in-een-borderlinemaatschappij.htm

http://www.verbodengeschriften.nl/html/demythevandepsychiatrischeafwijking.html