Solidariteit zonder juridisering en idealisering
Rik Torfs is rector van KU Leuven. Deze openingstoespraak gaf hij vanmorgen bij de opening van het academiejaar.
Deze openingstoespraak gaat over de universiteit. Dus laten we het over de vluchtelingencrisis hebben.
Een crisis vraagt om solidariteit. Het woord crisis suggereert dat zelf. De omstandigheden zijn buitengewoon, dus moet de reactie het ook zijn. Solidariteit is, wanneer mensen in nood verkeren, onvoorwaardelijk. Als je zelf enigszins kan zwemmen, schiet je iedere drenkeling ter hulp, wie hij of zij ook is. Je gaat geenszins na, alvorens tot de actie over te gaan, of het toevallig niet je schoonmoeder is die in het water ligt te spartelen.
Hulp aan een persoon in nood is trouwens niet enkel een morele, maar ook een juridische plicht. Iemand begaat het misdrijf van schuldig verzuim wanneer hij nalaat hulp te verlenen aan een persoon die zich in groot gevaar bevindt.
Een crisis vraagt om solidariteit. Het woord crisis suggereert dat zelf. De omstandigheden zijn buitengewoon, dus moet de reactie het ook zijn. Solidariteit is, wanneer mensen in nood verkeren, onvoorwaardelijk. Als je zelf enigszins kan zwemmen, schiet je iedere drenkeling ter hulp, wie hij of zij ook is. Je gaat geenszins na, alvorens tot de actie over te gaan, of het toevallig niet je schoonmoeder is die in het water ligt te spartelen.
Hulp aan een persoon in nood is trouwens niet enkel een morele, maar ook een juridische plicht. Iemand begaat het misdrijf van schuldig verzuim wanneer hij nalaat hulp te verlenen aan een persoon die zich in groot gevaar bevindt.
Mogen wij, moreel gezien, mensen die in acute nood verkeren, aan hun lot overlaten? Het antwoord daarop is ondubbelzinnig neen
Doch aan een juridische verplichting zijn grenzen. Zo moet een strafrechtelijke bepaling, in de rechtsstaat die wij soms moeizaam overeind houden, strikt worden geïnterpreteerd. Je zal als individu niet snel worden gestraft omdat een vluchteling je onverschillig laat. Omdat je hem niet in je huis opneemt. Omdat je niet graag hebt dat hij huizen betrekt die zich in je buurt bevinden. Dat daarop geen straf staat, is goed. Recht en moraal mogen in een rechtsstaat niet samenvallen. Het moet juridisch mogelijk blijven moreel te falen, anders moeten we dringend meer gevangenissen bouwen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten