Arhat - beschreven door Helena Blavatsky

Uit de geest van de leringen van Boeddha en Pythagoras kunnen we gemakkelijk inzien dat hun leer identiek is. De allesdoordringende universele ziel, de anima mundi, is nirvâna, en boeddha als algemene term is de antropomorf voorgestelde monade van Pythagoras. Rustend in nirvâna, de uiteindelijke gelukzaligheid, is boeddha de stille monade, wonend in duisternis en stilte; hij is ook het vormloze brahman, de verheven maar onkenbare godheid, die onzichtbaar het gehele heelal doordringt. Telkens wanneer deze zich manifesteert, en ernaar verlangt haar wezen op de mensheid af te drukken in een gedaante die voor ons verstand begrijpelijk is, of we deze nu een avatâra, een koning-messias, of een transformatie van de goddelijke geest, logos, christos, noemen, betreft dit één en dezelfde zaak. In ieder geval is het ‘de Vader’, die in de Zoon is, en de Zoon in ‘de Vader’. De onsterfelijke geest overschaduwt de sterfelijke mens. Hij treedt in hem, en maakt door zijn hele wezen te doordringen van hem een god, die in zijn aardse tabernakel neerdaalt. Ieder mens kan een boeddha worden, zegt de leer. En zo zien we in de eindeloze reeks tijdperken nu en dan mensen die er min of meer in slagen zich ‘met God’ te verenigen, zoals de uitdrukking luidt, met hun eigen geest, zoals wij het zouden moeten interpreteren. Boeddhisten noemen zulke mensen arhats. Een arhat staat een trap lager dan een boeddha, en niemand evenaart hem in geïnspireerde kennis of in verbazingwekkende vermogens. Sommige fakirs laten, zoals Jacolliot aantoonde, duidelijke praktijkvoorbeelden zien van deze theorie.

Zelfs de fabelachtig genoemde verhalen uit bepaalde boeddhistische boeken blijken, wanneer ze van hun allegorische betekenis worden ontdaan, de geheime leringen te bevatten die door Pythagoras werden onderwezen. In de Pâli-boeken die Jâtaka’s worden genoemd, worden de 550 incarnaties of metempsychosen van Boeddha gegeven. Ze vertellen hoe hij in elke vorm van dierlijk leven verscheen, en elk levend wezen op aarde bezielde, van het uiterst kleine insect tot de vogel, het dier en tenslotte de mens, het microkosmische beeld van God op aarde. Moet dit letterlijk worden opgevat? Is het bedoeld als een beschrijving van de feitelijke gedaanteveranderingen en het bestaan van één en dezelfde individuele, onsterfelijke, goddelijke geest, die op hun beurt elk soort levend wezen heeft bezield? Moeten we het, met de boeddhistische metafysici, niet veeleer zo opvatten dat hoewel de individuele, menselijke geesten ontelbaar zijn, ze toch gezamenlijk één zijn, zoals elke druppel water uit de oceaan figuurlijk gesproken een individueel bestaan kan hebben en toch één is met de andere druppels die samen die oceaan vormen, omdat elke menselijke geest een vonkje van het ene, allesdoordringende licht is? En dat deze goddelijke geest de bloem, het granietstofje op de berghelling, de leeuw, de mens bezielt? De Egyptische hiërofanten beweerden oorspronkelijk, evenals de brahmanen, de boeddhisten uit het Oosten en sommige Griekse filosofen, dat dezelfde geest die het stofdeeltje bezielt maar daarin latent is, de mens bezielt, en zich in hem in de hoogste staat van activiteit manifesteert. Ook was de leer van een geleidelijk weer opgaan van de menselijke ziel in de essentie van de oorspronkelijke ouder-geest eens algemeen. Maar deze leer hield nooit de vernietiging van het hogere, spirituele ego na de aardse dood van de mens of gedurende zijn verblijf op aarde in, maar alleen de verstrooiing van de uiterlijke vormen van de mens. Wie zijn beter geschikt om ons de mysteries van na de dood, die zo ten onrechte als ondoorgrondelijk worden beschouwd, mee te delen dan die mensen die door zelfbeheersing en een zuiver leven en zuivere intenties erin slaagden zich met hun ‘God’ te verenigen, en aan wie enig inzicht, hoe onvolmaakt ook, in de grote waarheid werd geboden?

 Deze zieners vertellen ons vreemde verhalen over de verscheidenheid van vorm die ontlichaamde astrale zielen aannemen; vormen, die alle een spirituele hoewel concrete weerspiegeling zijn van de abstracte bewustzijnstoestand en van de gedachten van de eens levende mens.

Isis Ontsluierd, Helena Petrovna Blavatsky