De eerstvolgende die beweert dat 'als je hard genoeg je best doet, je kan bereiken wat je wil', krijgt een toek op zijn bakkes [Dutch]

Annelies Verhoeven is coördinator jeugdwerking van het buurthuis Chambéry, Etterbeek (Deelwerking D'Broej). "Ik zie hele dagen lang de ellende die ons systeem de mensen aandoet", schrijft ze.


'Sorry', mompelde ik tegen de kist van de jongen. Want ik voel me medeverantwoordelijk. Omdat ik te weinig mijn mond open doe in het maatschappelijk debat
Ja, ook ik begin de symptomen te vertonen van deze verziekte maatschappij. Die waar we leren om eerst mensen in vraag te stellen wanneer ze hulp vragen. Te dubbelchecken of het geen profiteurs zijn.
Die waar we het leren normaal vinden dat steeds minder mensen meer werk moeten doen, omdat anders een andere groep niet genoeg winst kan maken.

Die waar we leren dat we de mensen in miserie langs de verkeerde kant van de grens dus zeker niet kunnen helpen. We zullen wel vliegtuigen kopen om te zorgen dat die miserie ginder blijft. En dat maakt mij godverdomme kwaad! Want dát is de veelbesproken rekening die we naar de volgende generatie doorschuiven.

Ik zie hele dagen lang de ellende die ons systeem de mensen aandoet. Ik stel mijzelf en mijn job constant in vraag. Ik organiseer uitwisselingen met collega's om na te denken over hoe we nog meer kunnen betekenen voor onze jongeren. Ik pieker mij zot over hoe we tijd en middelen efficiënter kunnen inzetten (na de uren uiteraard). Hoe we mensen terug ín de boot kunnen trekken. Hoe ik mijn persoonlijk leven georganiseerd krijg als ik na een werkdag ook nog die en die en die jongere of ouder moet zien. Ik blijf maar dweilen met een kraan die steeds verder wordt opengezet.

En dan smijt een jongen zich voor een trein. Een anonieme twintiger. Geboren in het verkeerde gezin. Opgegroeid in instellingen met te weinig middelen en personeel. Zonder ruimte voor puberaal experimenteren of tijd voor fouten.

Als zeventienjarige werd hij op eigen benen geduwd, want zo is het systeem - "we kunnen niet eeuwig blijven helpen, ooit moeten ze het leren". Emotioneel alleenstaande broer van twee. Overgeleverd aan vluchtige contacten met wisselende hulpverleners. Zij die steeds minder tijd krijgen om meer 'dossiers' te behandelen en die aangemoedigd worden in een klopjacht op profiteurs. Zonder mogelijkheid om op adem te komen, om te zoeken langs welke weg dat leven nu precies zou kunnen gaan. Met een grote, hechte vriendenkring. Maar die niet kon repareren wat ons systeem heeft stukgemaakt.

Als overleven de enige strategie is die je kent, is je kwetsbaar durven opstellen en hulp vragen geen optie. En dan wordt zo'n jongen twintig en springt hij onder een trein. Niemand die zich kan inbeelden wat hij dacht of voelde.

"Sorry", mompelde ik tegen zijn kist. Want ik voel me medeverantwoordelijk. Omdat ik veel te weinig mijn mond open doe in het maatschappelijk debat. Ik voel me beschaamd, dat ik niet elke dag luidkeels roep: "Nee, beste regering, jullie maken de foute beslissingen. Ik ben hier niet mee akkoord." Omdat ik het zo oneerlijk vind, dat de luttele seconden die bepalen dat je in een 'verkeerd' gezin wordt geboren, in onze wereld ook bepalen hoe de rest van je leven zal verlopen. Het definieert de kansen die je zal krijgen of niet.

Morele crisis
Het frustreert me dat ik elke dag jongeren zie die onder een trein zouden kunnen springen. Als ik in hun situatie had gezeten, had ik dat misschien al gedaan. Maar alsof dat nog niet genoeg is, gaan we er ook nog eens collectief op spuwen. Dat ze hun best niet doen. Dat ze maar harder moeten proberen, de juiste taal moeten gebruiken, zich moeten aanpassen, hun school afmaken, ...(en ga zo nog maar even door).

Het is trouwens niet alleen hun eigen fout dat ze zich in die positie bevinden, ze zijn zelf een last voor diegenen die wel in een goeie situatie zitten. Zo'n uitspraken zijn tegenwoordig als stopwoordjes. Ze worden te pas en te onpas in discussies gebruikt zonder er nog bij stil te staan. We denken niet meer na over de betekenis van die woorden voor mensen wiens put zo diep is dat ze er alleen niet meer uit kunnen.
Ik ween nu mijn ogen uit mijn kop. Eerlijk gezegd, meer dan gepermitteerd voor iemand die ik niet heel goed kende lang geleden. Meer uit colère. Ik ben verdorie pissed off! Gaan we dit blijven pikken? Meegaan op dit discours? Of negeren?

Het is crisis, dat geef ik graag toe. Niet op financieel gebied. Het is een morele crisis die ons in een egoïstische greep houdt. Die onze empathie stukmaakt en in klassen doet denken. Die ons opdeelt in wij tegen zij waardoor 'wij ons echt niet verantwoordelijk voelen voor hen, hoor'. En die het vervolgens compleet normaal vinden dat iedereen zijn plan maar moet trekken.

Wanneer kunnen we eindelijk een eerlijk gesprek aangaan over wat er nodig is om steun te bieden aan diegenen die door het leven al het hardst getroffen zijn? Bekijken hoe we dat samen het best oplossen: kwalitatief en op lange termijn. Wanneer kunnen we een sfeer creëren die toelaat om hulp te vragen als je het allemaal even niet meer weet. Is het echt zo naïef van mij om te vinden dat iedereen gelijk kan zijn, maar wij zelf diegene zijn die die gelijkheid tegenhouden? Of komt dat net akelig dicht bij een correcte maatschappij-analyse?

Vandaag ben ik kwaad en teleurgesteld en twijfelend en triest en alles daartussenin. Door mijzelf, door de organisatie waarvoor ik werk, door onze regeringen, door onze maatschappij en ook alles daartussenin. Elke dag het onrecht zien en beseffen dat je niet voldoende kan helpen, dat weegt. Dat is waarschijnlijk eigen aan mijn job.

Ondraaglijk
Maar elke dag zien dat zij die echt het systeem kunnen veranderen, die daarvoor verkozen en betaald zijn, hier gewoon onverschillig voor zijn, dat is bijna ondraaglijk.

Geen nood, binnen enkele dagen is het weer over. Dan ga ik er weer voor 200 procent tegenaan. Misschien zap ik morgen weer gewoon weg als ik onze regering hoor praten over besparingen in het onderwijs. Misschien kan ik mijn gezicht weer professioneel in de plooi leggen wanneer jongeren een GAS-boete krijgen omdat ze samen op een bank zitten. Misschien lukt het mij om net als honderden andere pendelaars door het Brusselse centraal station te wandelen en oprecht te doen alsof ik de daklozen niet zie.

Vandaag heb ik op z'n minst één keer geroepen. Dat lucht op. Is er ergens iemand die wil meebrullen?

De Morgen : http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/Opinie/article/detail/2045420/2014/09/10/Cri-de-coeur-van-een-jeugdwerker-na-de-dood-van-een-twintiger-geboren-in-het-foute-gezin.dhtml